Καρκίνος του κόλπου
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του κόλπου;
Ο πρωτοπαθής καρκίνος του κόλπου είναι σπάνιος και αφορά <2% των γυναικολογικών καρκίνων .
Υπάρχει screening;
Δεν υπάρχει κάποιο screening για τον καρκίνο του κόλπου
Πώς διαγιγνώσκεται;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται κατά πολύ από το μέγεθος και την εντόπιση του όγκου και σε κάποιο βαθμό απο την ηλικία της ασθενούς.Η πλειοψηφία των ασθενών παρουσιάζει μετεμμηνοπαυσιακή κολπική αιμόρροια ή υπερέκκριση. Παρόλα αυτά ο όγκος μπορεί να προκαλεί άλγος, ενόχληση ή δυσπαρεύνια. Συμπτώματα απο το ουροποιητικό μπορεί να περιλαμβάνουν δυσουρικά, συχνουρία ή επίσχεση , ενώ συμπτώματα απο το γαστρεντερικό μπορεί να περιλαμβάνουν τεινεσμό ή αιμορραγία απο το ορθό. Η μειοψηφία των ασθενων μπορεί να είναι ασυμπτωματικές και ο καρκίνος να εντοπιστεί κατα την τακτική κλινική εξέταση .
Tι είναι η παθολογική κυτταρολογική κόλπου;
Η Κολπική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (VaIN) είναι συνήθως ασυμπτωματική και εντοπίζεται κατά την κυτταρολογική εξέταση ή την κολποσκόπηση. Μπορεί να είναι πολυεστιακή αλλά συνήθως αφορά το ανώτερο ημιμόριο του κόλπου. Παρουσιάζεται σε χαμηλότερο μέσο όρο ηλικίας ( γύρω στα 50 έτη ) από την διηθητική νόσο.
Η Κολπική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (VaIN) αποτελεί προκαρκινική βλάβη και αποτελεί πρόδρομο του διηθητικόυ πλακώδους καρκίνου του κόλπου, ενώ εάν παραμείνει χωρίς θεραπεία η VaIN 3 μπορεί να εξελιχθεί σε διηθητικό καρκίνο.
Μπορεί να εντοπιστεί σε ορισμένες ασθενείς με προηγειθείσα θεραπευμένη CIN ( συχνα στο κολπικό κολόβωμα μετά την υστερεκτομή)
Μικροδιηθητικός ή διηθητικός καρκίνος μπορεί να βρεθεί σε συσχετισμό με VaIN 3 ή μετά την θεραπεία του.
Μετά τη διαγνωστική κολποσκοπική βιοψία,η θεραπεία εξαρτάται απο την εντόπιση της βλάβης και την προσβασιμότητα σε αυτήν.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτομή με νυστέρι, laser ή διαθερμία.
Εναλλακτικά καυτηριασμός με διαθερμία ή laser .
Μπορεί να απαιτείται γενική αναισθησία ωστε να επιτραπεί επαρκής πρόσβαση.
Ενδεχομένως να έχει κάποιο ρόλο η βραχυθεραπεία σε ορισμένες περιπτώσεις.
Aπαιτείται μακροπρόθεσμό follow up, ειδικότερα σε ανοσοκατεσταλμένες ασθενείς.
Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του κόλπου;
Ενδεχομένως ελέγχεται κάποια ψηλαφητή μάζα ή ινωτική πάχυνση στην κολπική εξέταση. Τέτοιοι ασθενείς θα πρέπει να παραπέμπονται σε γυναικολόγο ογκολόγο για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση. Οριστική διάγνωση τίθεται μόνο με ιστολογική επαρκούς δείγματος βιοψίας. Αυτή συνήθως εκτελείται κατα την διάρκεια της εξέτασης με τοπική ή γενική αναισθησία.
Aσθενείς με προχωρημένη νόσο μπορεί να παρουσιαστούν με επιπλοκές από το ουροποιητικό ή το γαστρεντερικό σύστημα όπου θα εξεταστούν αρχικά από ουρολόγο ή γενικό χειρουργό. Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να παραπέμπονται σε γυναικολόγο ογκολόγο για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση.
Πώς διερευνάται;
- ïΚολποσκοπική αξιολόγηση και βιοψία και/ή εξέταση υπό αναισθησία με/ή χωρίς λήψη βιοψιών
- ïαφαίρεση μορφώματος ή σφηνοειδής εκτομή
- ïΚυστεοσκόπηση
- ïΑπεικόνιση (ΜRI, CT Θώρακος και κοιλίας, PET-CT πριν τη ριζική ΑΚΘ ώστε να εκτιμηθεί η λεμφαδενική νόσος)
Πώς σταδιοποιείται;
TNM και FIGO σταδιοποίηση
Xρησιμοποιείται το σύστημα TNM και FIGO
Σταδιοποίηση του καρκίνου του κόλπου
| TNM | FIGO | |
| Tcis | 0 | Καρκίνωμα in situ, ενδοεπιθηλιακό καρκίνωμα(VaIN) |
| T1 | I | Το καρκίνωμα περιορίζεται στον κολπικό βλεννογόνο |
| T2 | II | Ο καρκίνος καταλαμβάνει τους ιστούς γύρω από τον κόλπο, αλλά δεν έχει επεκταθεί στο πυελικό τοίχωμα |
| T3 | III | Ο καρκίνος επεκτείνεται πέρα από την ελάσσονα πύελο ή έχει διηθήσει το βλεννογόνο της ουροδόχου κύστης ή του ορθού. Όταν υπάρχει μόνο έντονο οίδημα δεν επιτρέπεται η περίπτωση να χαρακτηρισθεί σταδίου IV. |
| T4 | IVA | Ο όγκος διηθεί τα γύρω όργανα και/ ή απευθείας επέκταση πέρα από την ελάσσονα πύελο |
| IVB | Επέκταση σε απομακρυσμένα όργανα |
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η ακτινοθεραπεία είναι η πιο συχνή ευρέως χρησιμοποιούμενη πρωταρχική μέθοδος θεραπείας για όλα τα στάδια της νόσου.
Ο ρόλος της χειρουργικής επέμβασης (μερική/ ολική ριζική κολπεκτομή) στην αντιμετώπιση του κολπικού καρκίνου είναι περιορισμένος. Οι σταδίου I και II μικρές βλάβες που αφορούν μόνο τους θόλους του κόλπου χωρίς ή με αρχόμενη συμμετοχή των παραμητρίων μπορούν να αντιμετωπιστούν με ριζική κολπεκτομή/υστερεκτομή και πυελικό και παρααορτικό λεμφαδενικό καθαρισμό. Σε βλάβες που έρχονται σε επαφή με την ουροδόχο κύστη ή το ορθό θα πρέπει να εξετάζεται η περίπτωση της ακτινοθεραπείας. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτείται εξεντέρωση. Σε περιπτώσεις όπου συμμετέχει το κατώτερο 1/3 του κόλπου ή υπάρχουν ύποπτοι ή θετικοί βουβωνικοί λεμφαδένες, τότε θα πρέπει να κατευθυνόμαστε προς ριζική κολπεκτομή και βουβωνικό λεμφαδενικό καθαρισμό.
Σε περιπτώσεις κολπεκτομής θα πρέπει να εκτελείται κολπική πλαστική αποκατάσταση. Σε περιπτώσεις βλαβών που αφορούν την ουροδόχο κύστη ή το ορθό χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις ή συμμετοχή του πλάγιου πυελικού τοιχώματος, θα πρέπει να εκτελείται πρόσθια, οπίσθια ή ολική εξεντέρωση. Η εξεντέρωση μπορεί, επίσης, να έχει ρόλο στη θεραπεία περιπτώσεων αποτυχίας της ακτινοθεραπείας.
Πώς γίνεται το follow-up;
- ï4-6 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας follow-up ραντεβού – η αξιολόγηση όλων των αναγκών θα πρέπει να ολοκληρώνεται σε αυτό το ραντεβού
- ïΤριμηνιαία παρακολούθηση για τον πρώτο χρόνο
- ïΚάθε 4-6 μήνες παρακολούθηση για τα επόμενα 4 χρόνια
- ïMRI 3, 12 και 24 μήνες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας
Δε χρειάζεται να λαμβάνεται τυπική κυτταρολογική εξέταση μετά την ακτινοθεραπεία.
Οι ασθενείς οι οποίοι αντιμετωπίζονται μόνο με χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να επαναλαμβανουν την κυτταρολογική εξέταση κάθε 6 μήνες για τον πρώτο χρόνο και, μετά, ετησίως, μέχρι 5 χρόνια. Δεν υπάρχει ανάγκη για ετήσιο έλεγχο αν η ασθενής είναι καλά με φυσιολογική κυτταρολογική εξέταση μετά από 5 χρόνια, όμως πρέπει να πραγματοποιείται κυτταρολογική εξέταση θόλων κάθε 3 χρόνια.
