Πόσο χρήσιμη είναι η εξέταση των μαστών;
Περίπου 80-90% των διογκώσεων του μαστού ανακαλύπτεται από τις ίδιες τις ασθενείς. Με τη συνεχή αυτοεξέταση των μαστών οι γυναίκες εξοικειώνονται με τη φυσιολογική υφή των μαστών τους, σχηματίζοντας στο μυαλό τους ένα «χάρτη» του μαστού τους και έτσι μπορούν ευκολότερα και πιο πρώιμα να αντιληφθούν πιθανές μεταβολές.
Ποιες γυναίκες και πότε πρέπει να αυτοεξετάζουν το μαστό τους;
Η αυτοεξέταση συστήνεται σε όλες τις γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 25 ετών. Ουσιαστικά, πρέπει να γίνεται μία φορά μηνιαίως και μάλιστα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας προτιμάται ο έλεγχος να επιτελείται λίγες μέρες από την έναρξη της εμμηνορυσίας. Η προτεινόμενη συνήθως ημέρα είναι η 14η από την έναρξη της εμμηνορυσίας. Παράλληλα, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι σωστό να επιλέγουν μία καθορισμένη ημέρα κάθε μήνα ώστε να αυτοεξετάζονται, καθώς 8 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού εμφανίζονται μετά την εμμηνόπαυση. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδεικνύουν γυναίκες που έχουν στην οικογένειά τους συγγενείς με ιστορικό καρκίνου του μαστού, με ατομικό ιστορικό καρκίνου στον άλλο μαστό, γυναίκες με πρώιμη εμμηναρχή και όψιμη εμμηνόπαυση καθώς και άτεκνες γυναίκες ή γυναίκες που έχουν κάνει μακροχρόνια χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης..
Πώς γίνεται η αυτοεξέταση των μαστών;
Αρχικά, η ασθενής στέκεται μπροστά στον καθρέπτη της και παρατηρεί τους μαστούς της για πιθανή ανεύρεση επισκοπικών ευρημάτων ( πρήξιμο, ερυθρότητα, εισολκή της θηλής και κάθε άλλη πιθανή δυσμορφία). Στη συνέχεια, η γυναίκα ξαπλώνει σε ύπτια θέση και τοποθετεί ένα μικρό μαξιλάρι κάτω από την ωμοπλάτη της, ενώ στη συνέχεια φέρει το σύστοιχο χέρι της σε κάμψη πάνω από το κεφάλι της και με το άλλο χέρι της ψηλαφά με ήπιες και διαδοχικές κυκλικές κινήσεις όλο το έσω ημιμόριο του μαστού από την κλείδα έως το στέρνο. Για την ψηλάφηση του έξω ημιμορίου του μαστού, η γυναίκα φέρει το σύστοιχο χέρι χαλαρό πλέον παράλληλα με τον κορμό της και στη συνέχεια με το άλλο πάλι χέρι ψηλαφά την περιοχή από την κλείδα έως και τη μασχάλη. Ακολούθως, πιέζοντας ελαφρώς τη θηλή διαπιστώνει την πιθανή έκκριση υγρού από αυτή. Τέλος, επαναλαμβάνει το ίδιο και στον άλλο μαστό.
Ποια είναι τα πιθανά ευρήματα που ίσως ανακαλύψει η γυναίκα;
Ευρήματα που μπορεί να ανησυχήσουν τη γυναίκα κατά την αυτοεξέταση είναι ο πόνος κατά την ψηλάφηση, η έξοδος από το μαστό εκκρίματος ποικίλου χρώματος και υφής, η ανεύρεση διογκώσεων στους μαστούς ή στις μασχάλες, η αύξηση της θερμοκρασίας των μαστών, η εισολκή της θηλής του μαστού και οι αλλοιώσεις της περιοχής γύρω από αυτή ή ακόμα και μία εικόνα του μαστού που μοιάζει με το φλοιό του πορτοκαλιού.
Πόσο πρέπει να ανησυχήσει μία γυναίκα που ανακαλύπτει κάποιο εύρημα στο μαστό της;
Χωρίς πανικό χρήσιμο θα ήταν σε πιθανή ανεύρεση κάποιων από αυτά τα ευρήματα, η γυναίκα να συμβουλευτεί ειδικό (γυναικολόγο ή χειρουργό) που θα την εξετάσει και θα την ενημερώσει για την πιθανή σημασία των ευρημάτων αυτών και θα την κατευθύνει όσον αφορά τις πιθανές εξετάσεις που θα απαιτηθούν για τη διερεύνηση της καλοήθους ή κακοήθους μορφής αυτών (εξετάσεις αίματος, υπερηχογράφημα μαστών, μαστογραφία, βιοψία).
Κάθε διόγκωση του μαστού σημαίνει απαραίτητα και καρκίνο;
Όχι. Πολλές φορές υποκρύπτονται καλοήθεις παθήσεις π.χ. φλεγμονές, κύστεις, ινοαδενώματα ή τραυματισμοί του μαστού, ινοκυστική μαστοπάθεια ή και άλλες καλοήθεις κλινικές οντότητες. Σε κάθε περίπτωση επί υποψίας κάποιας διόγκωσης στο μαστό κρίνεται σκόπιμη η συμβουλή ειδικού για τον αποκλεισμό πιθανής κακοήθειας, εφόσον πάντοτε πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι προτιμότερο να προλαμβάνουμε από το να θεραπεύουμε μία νόσο.
Τι πρέπει να αναφέρετε στον ιατρό στον οποίο θα απευθυνθείτε;
Ουσιαστικά είναι αναγκαίο να γνωρίζει πότε ανακαλύψατε τη διόγκωση, αν έχει αλλάξει σχήμα ή μέγεθος από τότε, αν τα χαρακτηριστικά της επηρεάζονται από την εμμηνορυσία και τέλος αν πονάει.
Ποιο είναι το σημαντικότερο βήμα στην πρόληψη της κακοήθειας των μαστών;
Η ευαισθητοποίηση της ίδιας της γυναίκας όσον αφορά την αξία της αυτοεξέτασης, της κλινικής εξέτασης από ειδικό και της μαστογραφίας.
